Rawa FOO » Historia festiwalu "Rendez-vous aux jardins"

Festiwal "Rendez-vous aux jardins" (fr. Spotkanie w ogrodach) został zainicjowany w 2003 roku przez francuskie Ministerstwo Kultury. Jego celem jest promocja bogatych tradycji ogrodowych Francji oraz upowszechnianie świadomości na temat znaczenia ochrony przyrody i krajobrazu. Festiwal szybko stał się jednym z ważnych wydarzeń kulturalno-przyrodniczych, skupiającym się na otwieraniu dla zwiedzających zarówno publicznych, jak i prywatnych przestrzeni zielonych, które na co dzień są dla większości społeczeństwa niedostępne.

Idea otwartych ogrodów pojawiała się we Francji oraz w innych europejskich krajach znacznie wcześniej. Ich tradycje sięgają zwyczaju otwierania arystokratycznych ogrodów Anglii, Francji i Niemiec już XVII wieku. W latach 90. XX wieku zaczęły natomiast powstawać spontaniczne ruchy i wydarzenia promujące otwieranie prywatnych ogrodów. Były to tzw. "dni otwartych ogrodów", które skupiały się na promowaniu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego w ramach małych, regionalnych wydarzeń. Rok 2003 to data narodzin ogólnokrajowego festiwalu pod auspicjami francuskiego Ministerstwa Kultury, który przyjął nazwę "Rendez-vous aux jardins" i stał się oficjalnym, corocznym świętem ogrodów.

Koncepcja "Rendez-vous aux jardins" polega na uczynieniu ogrodów przestrzeniami dialogu między historią, sztuką i naturą. Wydarzenie to jest organizowane w pierwszych dniach czerwca, w okresie pełnego rozkwitu roślinności, co pozwala zwiedzającym w pełni docenić piękno francuskiej architektury krajobrazu. Francuski festiwal stawia przede wszystkim na edukację. Zwiedzający mogą uczestniczyć w ogrodniczych warsztatach, prelekcjach o historii ogrodów, pokazach sztuki ogrodowej czy spacerach edukacyjnych z przewodnikami. Każdego roku festiwal odbywa się z innym motywem przewodnim, np. „Ogrody w cieniu drzew”, „Kolory ogrodów” czy „Zmienne oblicza natury”. Organizowany jest w całej Francji – od Paryża i jego ogrodów królewskich, przez historyczne parki w Dolinie Loary, po mniej znane, ale równie urokliwe prywatne posiadłości i miejskie zielone enklawy w takich miastach jak Lyon, Bordeaux, Nicea czy Strasbourg. Udział w festiwalu biorą zarówno wielkie, historyczne ogrody, jak i małe, lokalne przestrzenie zielone.

Festiwal "Rendez-vous aux jardins" został entuzjastycznie przyjęty zarówno we Francji, jak i za granicą. Od 2005 roku organizują go również inne europejskie kraje. W roku 2018 stał się międzynarodowym wydarzeniem pod hasłem "Europa ogrodów", zorganizowanym w ramach Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego. Uczestniczyło w nim między innymi Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, organizując cykl wykładów zatytułowanych „Zjednoczona Europa ogrodów angielskich”, przybliżających ideę ogrodu angielskiego jako miejsca spotkań kultury, sztuki i natury. W 2018 roku uczestniczyło w tym europejskim wydarzeniu 16 państw, w tym Polska. W edycji 2024, uczestniczyło już 21 europejskich krajów z Polską włącznie. Festiwal "Rendez-vous aux jardins" stał się częścią wspólnej europejskiej inicjatywy, mającej na celu promocję dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz wymianę doświadczeń między społecznościami.

Polska regularnie uczestniczy w tym wydarzeniu od 2005 roku, organizując liczne otwarte ogrody w ramach Festiwalu Otwartych Ogrodów. Festiwal ten jest częścią szerszej europejskiej inicjatywy promującej ogrodowe i kulturowe dziedzictwo. Po stronie Unii Europejskiej koordynację tego typu działań wspierają krajowe przedstawicielstwa Komisji Europejskiej, zaś za ich lokalną organizację i koordynację odpowiadają miejscowe instytucje kultury, organizacje pozarządowe oraz instytucje samorządu terytorialnego. Polskie inicjatywy związane z otwartymi ogrodami są koordynowane na poziomie centralnym przez Magdalenę Prosińską — autorkę sieciowego programu Otwarte Ogrody. Festiwal Otwarte Ogrody, będący głównym projektem tego programu, zrzesza miejscowości o charakterze miast-ogrodów, uzdrowisk i letnisk oraz wiele innych, promując ich walory kulturowe, społeczne, gospodarcze i przyrodnicze. Podstawowe warunki uczestnictwa w polskim sieciowym programie Otwarte Ogrody obejmują zgłoszenie chęci udziału, wyznaczenie lokalnego koordynatora Festiwalu Otwarte Ogrody, zawarcie stosownego porozumienia z koordynatorem centralnym oraz nawiązanie współpracy z osobami i instytucjami zamierzającymi otworzyć swoje ogrody.

Francuskie, polskie oraz europejskie społeczności z wielu innych krajów chętnie angażują się w organizowanie ogrodowych wydarzeń, aranżując w swoich prywatnych przestrzeniach wystawy, koncerty, prezentacje, spotkania czy warsztaty. W wielu krajach formuła francuskiego festiwalu została zaadaptowana zgodnie z lokalnymi tradycjami i potrzebami. W Niemczech, dla przykładu, nacisk położono na ekologiczne uprawy, w Hiszpanii podkreślano formę historycznych ogrodów w stylu mauretańskim, w Polsce zaś postawiono na integrację sąsiedzką, promocję i ochronę miejskiej zieleni. Chociaż główna idea festiwalu pozostaje wspólna – celebracja natury oraz dziedzictwa kulturowego – to poszczególne kraje i miejscowości nadają własny charakter temu wydarzeniu. "Rendez-vous aux jardins" stał się międzynarodowym symbolem łączenia kultury, przyrody i wspólnotowości, pozostając żywym przykładem na to, jak ogrody mogą stać się przestrzeniami dialogu, inspiracji i odpoczynku dla lokalnych społeczności oraz ich gości.

Przewodnik po francuskich otwartych ogrodach 2021 do pobrania w pliku PDF

Progr am 1-2.06.2024 w pliku PDF Program 2-4.06.2024 w pliku PDF Przewodnik CultureEU w pliku PDF